Czy poród rzeczywiście boli?

Poród od setek lat jest kojarzony z bólem. Przyjrzyjmy się zatem wnikliwie temu zagadnieniu i spróbujmy na nowo odpowiedzieć na pytanie „czy poród boli?”.

Czym jest ból?

Pierwsze próby zdefiniowania bólu pojawiły się w 1915 r. w książce Richarda Behan’a „Pain”. Cytując Thomasa Lewisa „Nachodzi mnie refleksja, że jestem tak daleki od sformułowania satysfakcjonującej definicji bólu, iż niniejsza próba nie może okazać się naprawdę pożyteczna”.

Zjawisko bólu to wypracowany przez naturę mechanizm, aby ochronić jednostkę przed urazem lub jego skutkami, a rezultatem jest aktywność mięśniowa umożliwiająca ucieczkę lub obronę przed zagrożeniem. Dzieje się tak np. w momencie, kiedy dotykamy gorącej żarówki i automatycznie cofamy rękę zanim świadomie zinterpretujemy, co się wydarzyło. Dzięki tej reakcji zapamiętujemy też, aby tej żarówki już nie dotykać.

Receptory bólu są zlokalizowane na powierzchni naszego ciała, ale także w narządach
wewnętrznych. Dlatego czasem możemy doświadczać również bólu pochodzącego z wnętrza naszego ciała, który pełni funkcję obronną, np. kiedy pojawia się potrzeba opróżnienia pęcherza moczowego. Pamiętajmy jednak, że jeśli organizm funkcjonuje w sposób prawidłowy, ból trzewny nie powinien być obecny.

Skurcz porodowy jako źródło bólu porodowego

W takcie porodu macica intensywnie kurczy się, a zlokalizowane na niej receptory bólu mają za zadanie rozpoznać nadmierne napięcie lub przerwanie macicy. Receptory są specyficzne co oznacza, że reagują na jedną formę stymulacji, dlatego jedynym bodźcem jaki może zarejestrować macica jest jej nadmierne naciągnięcie lub rozerwanie.

Bodziec odbierany jest przez zakończenia nerwowe macicy i przekazywany przez rdzeń kręgowy do mózgu. W mózgu natura i intensywność bodźca jest interpretowana, aby zainicjować adekwatną aktywność motoryczną. Od tego jak bodziec zostanie zinterpretowany zależy, jak zareaguje ciało, a w konsekwencji jak intensywne będzie to doznanie.

Jeśli w odpowiedzi na skurcz pojawi się lęk, to wyzwoli on mechanizm obronny „walcz lub uciekaj”, wprowadzi ciało w napięcie, krew zostanie skierowana do rąk i nóg. Na skutek reakcji stresowej nadmiernemu napięciu ulegnie też dolna część trzonu macicy i szyjka macicy. W efekcie dwie grupy mięśni zaczynają działać w opozycji do siebie – podczas gdy włókna podłużne w macicy rozwierają szyjkę macicy, stymulowane lękiem włókna okrężne blokują szyjkę macicy. W takiej sytuacji pojawia się nasilone napięcie w ściankach macicy, które jest rejestrowane przez receptory bólowe i interpretowane jako ból.

Dodatkowo w odpowiedzi na reakcję stresową zaburzeniu może ulec krążenie krwi w obrębie miednicy. Bez prawidłowego dotleniania mięśnie macicy nie są one w stanie pracować efektywnie, metabolity nie się prawidłowo wydalane, a to może nasilać odczuwanie bólu.

Jak widzimy sam lęk przed bólem może powodować realny ból – zjawisko to znamy pod nazwą triady Reada. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby podczas przygotowania do porodu kobieta zdobyła informacje o przebiegu porodu, o jego fizjologii, o rodzaju odczuć jakich może się w trakcie porodu spodziewać – szeregu zmiennych napięć fizycznych, których nie powinny się obawiać.

Skurcz przyjacielem?

Nie bójmy się skurczy! Skurcz nie jest zagrożeniem ani dla nas ani dla naszego dziecka. Skurcz to nasz przyjaciel – to informacja z ciała, która mobilizuje nas do działania, które będzie ułatwiało proces porodowy nam i naszemu dziecku, to siła, która pozwala porodowi postępować, a w końcu przyjść na świat małemu człowiekowi.

Taka percepcja skurczu pozwoli nam spojrzeć a niego bez lęku, a co za tym idzie realnie zmniejszyć odczuwanie bólu! Poród naprawdę nie musi boleć!